Merhaba Sevgili Meslektaşlarım;

26 Eylül 2019 tarihinde Konya’da tartıştığı sevgilisi tarafından asansör kapısına doğru itilen genç bir kızın, asansör kuyusuna düşmesi ile ilgili haberin üstünden yaklaşık 7 ay geçti. Fakat insanların üzerinde oluşturduğu olumsuz etkiyi halen sahadan her gün almaktayız.Yaşanan bu acı olay neticesinde günlerce komada kalıp hayata tutunma mücadelesi veren genç kızın kaza videosunu izleyen halkımızda, asansörlere karşı büyük bir güvensizlik duygusu oluşturmuştur. Bu sektörden ekmek yiyor olmanın da etkisi ile bu konuda bir şeyler söyleme, bir şeyler yazma ihtiyacı duydum.

Asansör kapısına doğru itilme neticesinde oluşan kazayı sektörün bir temsilcisi olarak değerlendirdiğimizde aklımıza gelen ilk soru, asansör kat kapılarının ne kadar mukavemetli olduğu yönündedir. Mesela asansör kat kapıları çarpma veya itme ile açılabilir mi diye bunu inceleyecek olursak;

2014/33/AB yönetmeliğinde belirtilen güvenlik aksamları;

1- Durak kapılarını kilitleme tertibatları

2- Kabinin düşmesini ve kontrolsüz hareket etmesini engelleyen tertibatlar,

3- Aşırı hız sınırlayıcı tertibatlar,

4- Tamponlar,

5- Hidrolik güç devrelerinin kaldırıcılarına bağlanan güvenlik tertibatları,

6- Elektronik aksamları içeren güvenlik şalterleri şeklindeki elektrikli güvenlik tertibatları.

Şeklinde sıralanmış olup yüksek risk grubu içindeki CE işareti iliştirilmesi gereken 6 maddeden bir tanesi de durak kat kapılarıdır. 2014/33/AB Asansör Yönetmeliğine göre, bahis konusu Asansör Güvenlik Aksamının Onaylanmış Kuruluş tarafından incelenmesi ve test edilmesi gerekmektedir.

1- Güvenlik Aksamının AB Tip İncelemesi (Modül B),

2- Rasgele Kontrol ile Tipe Uygunluğu (RandomCheck; Modül C2)

TS EN 81-50 de yer alan bazı testlerle birlikte bu testlerden başarı ile geçerse ürüne tip test sertifikası ile beraber CE etiketi almaya hak kazanır ve piyasaya ürün sürülür. TS EN 81-20 madde 5.3.5.3.1 kilitleriyle birlikte tam durak kapıları, kabin kapıları, durak kapılarının kilitlenme konumunda ve kabin kapılarının kapalı konumunda aşağıdaki mekanik dayanıma sahip olmalıdır:

a) Daire veya kare kesitli 5 cm2’lik bir alan üzerine eşit olarak dağıtılmış 300 N’luk bir statik kuvvet, her iki yüzde herhangi bir noktada panele/çerçeveye dik açılarda uygulandığı zaman, kapılar aşağıdaki şekil değişikliğini göstermeden dayanmalıdır:

          1) 1 mm’den daha büyük kalıcı şekil değişikliğine,

          2) 15 mm’den daha büyük elastik şekil değişikliğine.

b) Daire veya kare kesitli 100 cm2’lik bir alan üzerine eşit olarak dağıtılmış 1000 N’luk bir statik kuvvet, durak kapıları için iniş (veya biniş) tarafından, kabin kapıları için kabininin içerisinden, panelveya çerçevenin herhangi bir noktasına dik açılarda uygulandığı zaman, kapılar, fonksiyonelliği ve güvenliği etkileyen önemli kalıcı şekil değişikliği olmaksızın dayanmalıdır.

Bu kadar test ve deneyden geçip uluslararası geçerli bir sertifika alan bir ürünün herhangi bir müdahale ile mukavemetini yitirmesi kabul edilebilecek bir husus değildir. Bu kadar titizlik gösterilen bir husus karşısında yine de kaza yaşanıyor ise akıllara 3 soru gelir:

          Bir:  Sertifikalar, mevzuatta yazan test ve muayene işlemleri yapılmadan düzenleniyor,

          İki: Montaj firmaları sertifikalı ürün kullanmıyor,

          Üç: Monte eden firma AB uygunluk beyanındaki standarda uygun bir şekilde asansör monte edemiyor.

Sebep ne olursa olsun; sonucu yaralanmaya daha da kötüsü ölüme sebebiyet veriyorsa, ciddi önlemler alınması gereken ve sektör açısından büyük bir sorun olarak görmeliyiz.

Pandemi günlerini bir an önce sağlıkla atlatmayı sonrasında ise herkese hayırlı bereketli işler diliyorum.

Muzaffer Yaşar

Elektrik Elektronik Mühendisi