Dünyayı etkisi altına alan KOVİD-19 ile mücadelede yeniden normale dönüş programları hazırlanırken, sürecin kontrol altına alınmasının ardından faaliyetlerine ara veren bazı işletmeler ve fabrikalar yeniden çalışmaya başladı. Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü, karantina döneminde iş yerlerinde uygulanması gereken tedbirleri belirledi. İşçi ve işveren açısından bu tedbirlere uyulması ise her zamankinden daha büyük önem taşıyor. Kanun çeşitli tedbirlerin yanında iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerine uymayan çalışanlara yönelik de yaptırımlar öngörüyor.

Bu dönemde işveren gerekli önlemleri almaz, yeterli maske, siperlik gibi ekipmanları temin etmeden işçisini çalıştırır ise işçi açısından kıdem tazminatını alarak işten ayrılma hakkı doğacak. Buna karşılık, servis araçları başta olmak üzere işçilerin birbirine yakın olduğu yerlerde maskesiz çalışanlar tazminatsız olarak işten çıkartılabilinecek. İşyerinde işin özelliği nedeniyle yüksek risk altındaki çalışanlar belirlenecek, iş süreçleri ve çalışma şekilleri yeniden planlanacak.

İşyerinde aynı anda bulunan çalışan sayısının asgari oranda tutulması için uzaktan çalışma, dönüşümlü çalışma, çalışma süresinin organizasyonu gibi planlamalar yapılmalı. Özellikle yemekhane ve dinlenme alanlarında, sosyal mesafenin artırılmasına ilişkin önlemler belirlenmeli. Kronik rahatsızlığı olanlar, hamileler gibi çalışanların bireysel risk faktörleri belirlenmeli ve bu çalışanların korunması için gerekli tedbirler değerlendirilmeli. Enfeksiyonun önlenmesi için alınması gereken temel önlemler belirlenmeli. Hasta kişilerin nasıl belirleneceği ve izolasyonun nasıl sağlanacağına ilişkin politika ve prosedürler belirlenmeli. İşyerinde çalışanlara verilmek üzere KOVİD-19 virüsüne karşı koruma sağlamaya uygun ve yeterli sayıda kişisel koruyucu donanım tedarik edilmeli. Kanun gereği hazırlanan Acil Durum Planında salgın hastalıklara karşı alınması gereken önleyici ve sınırlandırıcı tedbirler KOVİD-19’a ilişkin olarak güncellenerek devreye alınmalı.

İşveren gerekli sosyal mesafelere uygun çalışma planı yapmazsa, maske siperlik gibi koruyucu malzemeleri sağlamazsa, işçilerin dezenfektan ve diğer temizleyicilere ilişkin hijyen ihtiyaçlarını karşılamazsa işçiler ciddi ve yakın tehlike tespiti için iş yerindeki iş sağlığı ve güvenliği kuruluna başvurabilir. Çalışan sayısı 50’den az olan iş yerlerinde kurul olmadığı için doğrudan işverene başvuru yapılır. Kurul veya işveren çalışanların öne sürdüğü ciddi ve yakın tehlike iddiasını yerinde bulursa, işçiler gerekli önlemler alınıncaya kadar çalışmaktan kaçınabilir. Çalışmaktan kaçındığı dönemdeki ücretleri de ödenmeye devam eder. İşveren gerekli önlemlerdi almadığı takdirde işçi iş akdini haklı gerekçe ile fesheder ve kıdem tazminatını da alabilecek.

-Uygunsuz koşullara işi durdurma cezası

Şikayet üzerine veya re’sen inceleme yapan bakanlık müfettişleri de bir işyerindeki çalışma yöntem ve şekillerinde veya iş ekipmanlarında çalışanlar için hayati tehlike oluşturan husus tespit ettiğinde, tehlike giderilinceye kadar işyerinin bir bölümünde veya tamamında işi durdurabilir. İşyerinde durdurulan işlerde izinsiz çalışma yaptıran işveren veya işveren vekillerine 3 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası uygulanır.

-Tedbirlere uymayanlar işten çıkarılabilir

Kanun, iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerine uymayan çalışanlara yönelik de yaptırımlar öngörüyor. Buna göre, çalışanlar kendilerinin ve hareketlerinden veya yaptıkları işten etkilenen diğer çalışanların sağlık ve güvenliklerini tehlikeye düşüremezler. Bu nedenle işverenin sağladığı maske, siperlik gibi ekipmanları kurallara uygun şekilde kullanmak zorundalar. Örneğin işyeri servisinde veya kapalı mekanda kullanması gerektiği halde maske kullanmayan işçi, uyarılara rağmen maske kullanmamaya devam ettiği takdirde diğer işçilerin sağlığını tehlikeye attığı gerekçesiyle tazminatsız işten çıkartılabilir.